Ga naar hoofdinhoud

Grenen in onderhoud


Grenen werd in de bouw vroeger veel gebruikt en we komen het bij onderhoud nog regelmatig tegen. Vooral in de kustprovincies, met name bij oude panden. Grenen is namelijk goed bestand tegen het kustklimaat.

Vooral voor de Tweede Wereldoorlog is grenen op grote schaal toegepast. In die tijd werd het grenen gewaterd en via rivieren aangevoerd. Op die manier konden groeisappen uitspoelen en werd het hout duurzamer. Door het wateren werd het minder gevoelig voor schimmel en ook dimensiestabieler.

 

Spinthout

Voor kozijnen en geveltimmerwerk wordt grenen tegenwoordig vrijwel niet meer toegepast. De keuringsvoorschriften voor houten gevelelementen geven namelijk aan dat het spinthout (het zachtere hout dat tussen de bast en het kernhout van een boom zit) niet meer mag worden toegepast; uitsluitend nog binnen de glaslijn, dus aan de binnenzijde. Productietechnisch is dat lastig te realiseren. Daar komt bij dat spintvrij grenen van een behoorlijk formaat niet voorhanden is. Grenen dat afkomstig is van aanplantingen (vrijwel al het grenen dat tegenwoordig wordt aangevoerd) bevat een groot percentage spint. Dit omdat de pijnbomen, waarvan grenen afkomstig, pas op ongeveer 25-jarige leeftijd kernhout gaan vormen. De grote bomen met een forse doorsnede zijn in het verleden al gekapt en gebruikt en de recente aanplant is te jong.

 

Groeigebied

Daarnaast heeft Europees grenen een groot groeigebied met zeer verschillende klimatologische omstandigheden. Als gevolg hiervan is er een grote variatie op volumieke massa, grootte van de kwasten en verscheidenheid in groeiringbreedte. De kwaliteit varieert dus nogal. Omdat grenen tegenwoordig relatief veel spinthout bevat, wordt het niet meer in de gevel toegepast. Binnen wordt het nog wel gebruikt. Er is een periode geweest dat het in de mode was grenen op grote schaal toe te passen voor meubels. Dat komt nog voor, maar vaker komen we het nu tegen als plaatmateriaal voor keukens en kasten, voor binnenkozijnen, trappen en vloeren. Bekend zijn verder vooral de rift gezaagde vloeren. In gelamineerde vorm wordt grenen overigens nog wel gebruikt bij constructies.

Harshoudend

Bij grenen is overigens een duidelijk kleurverschil zichtbaar tussen kernhout en spinthout. Het spinthout is erg gevoelig voor schimmelaantasting. Het kernhout is prima duurzaam. Vers gezaagd of geschaafd hout verspreidt een hars- of terpentijngeur. Wanneer hout opnieuw wordt bewerkt, zoals bij onderhoud en het kaal maken en schuren van dorpels, ruikt het weer als nieuw. Grenen is harshoudend en heeft een typische harsgeur. Vroeger werd uit deze hars terpentijn gewonnen. Grenen is prima schilderbaar. Vroeger moesten vaak nog harsgangen worden weggehaald, maar de nog voorkomende oude kozijnen dwelke nu onderhouden moeten worden, zijn al zo vaak geschilderd dat dergelijke gebreken inmiddels vrijwel niet meer voorkomen. Na mechanisch schuren is het hout te gronden met vrijwel elke voor hout beschikbare grondverf. Ook watergedragen verven zijn toepasbaar op grenen. Na het aanbrengen van grondverf is het, na drogen, een kwestie van eventueel wegschuren met Scotch Brite van opstaande vezels en dergelijke en vervolgens tweemaal overschilderen.

 

Groeiringen

Incidenteel komt het voor dat het hout zo harsrijk is dat het drogen, met name van alkyds, vertraagt. In dat geval wordt aanbevolen het hout eerst te ontvetten. De kleur van grenen is lichtbruin, het kernhout is veel lichter. Na verloop van tijd wordt onbehandeld of blank gelakt grenen donkerder en varieert dan van geelbruin tot roodbruin. Groeiringen zijn bij grenen duidelijk zichtbaar. Op kwartiers gezaagd hout geeft dit een streeptekening te zien en bij dosse gezaagd hout een vlamtekening.

 


Baron 1898 neemt duikvlucht naar onderhoudsbeurt

SchildersVakprijs als ‘stempel van goedkeuring’

Kwastendag dit jaar op 11 september

Reddingsplan voor onderhoudsbehoeftige houten kerk

‘Lovende woorden vakjury maken winnen schildersvakprijs extra waardevol’