Je onderscheiden van de grijze middelmaat is nog zwak uitgedrukt. Het nieuwe uiterlijk van Hotel Ten Cate in Emmen is binnenkort, vanaf 16 mei, voor het grote publiek zichtbaar. Dan zal het als beeldbepalend, kleurrijk kunstwerk nogal wat tongen losmaken. ‘Inderdaad, het is geen gewoon schilderwerk, het is een kunstwerk’, laat hoteleigenaar Hans ten Cate weten, ‘… met hulp van Olijslager Verf.’
Het Hotel
Door een speling van ht lot ‘vonden’ de hoteleigenaren Hans en Anita ten Cate van Hotel Ten Cate aan de Noordbargerstraat in Emmen en kunstenaar Dejo elkaar. Het echtpaar Ten Cate was op zoek naar een verantwoorde manier om invulling te geven aan de monotone ‘grijze’ gevel van het zakenhotel. De Ten Cate’s kochten het hotel terug uit een faillissement. Zij hadden het familiehotel in 1999 verkocht en waren met hun jonge gezin naar Zuid-Frankrijk getrokken. Zij hoorden in 2010 dat het hotel , inmiddels uitgebreid met een zijvleugel, in een faillissement terecht was gekomen. De Ten Cate’s volgden hun gevoel en ontfermden zich weer over het hotel. Hans ten Cate: ‘Niet lieren aan een hotelketen of beantwoorden aan een algemeen verwachtingspatroon, was ons uitgangspunt, nee, we wilden ons duidelijk onderscheiden van wat er gemiddeld is.’
Toyisme
Vorig jaar, kort na de heropening van het hotel,was kunstenaar Dejo uitgenodigd om een voordracht te houden voor een aantal zakenlieden over kunstbeweging het toyisme (zie kadertekst). ‘Bovendien’, wist Ten Cate die erbij aanwezig was, ‘waren de toyisten in 2009 ook verantwoordelijk voor de beschildering van De Stip, een 22 meter hoog gasoverslagvat in Emmen. Daar hebben ze een oppervlak van 1250m2 tot een kunstwerk verheven, het grootste in Nederland.’
Welstand
Hans ten Cate hoorde het aan, ongeveer tegelijkertijd dat zijn vrouw Anita het idee opperde iets met graffitikunst op de in hun ogen lelijke gevel van de uitbouw van het hotel te doen. ‘Toen wisten we het.’
Op advies van Dejo nam Ten Cate contact op met de gemeente. ‘Je hebt natuurlijk met welstand te maken, want hier wordt de gevel niet even van een fris nieuw kleurtje voorzien, hier spatten de kleuren van de muren af. Niet iedereen zal er van gecharmeerd zijn. Door het schilderwerk de status van kunstwerk mee te geven waren we afgedekt.’
Sponsoren
Intussen zat er nog geen druppel verf op de gevel. De invulling van het ongebruikelijke project nam ook ongebruikelijke kosten met zich mee, reden voor Anita ten Cate om uit te kijken naar sponsoren. Want een bestaande gevel van een nieuw verfsysteem voorzien is een ander tak van sport dan het aanbrengen van kunstenaarsverf. Anita ten Cate: ‘Verfgroothandel Olijslager Verf en Schuler Steigerbouw zagen wel wat in het project en stelden de verf en steigerbouw beschikbaar.’
Verf en stippen
Dejo: ‘Bij de keuze van de verf is goed rekening gehouden met de verschillende kleuren. De verf moest aan de gekozen kleuren voldoen en niet andersom. We stelden hoge eisen.’ Het werken met stippen is daarbij een van de kenmerken van het toyisme. ‘5000 stuks kunststoffen ronde plaatjes met een diameter van 6 cm en 5mm dik, 200 van 15 cm en 200 van 28 cm hebben we in de spuitcabine van Olijslager geprimerd en met een spuitbus in verschillende kleuren hoogglans gespoten. Die stippen gebruiken we om bepaalde vormen te benadrukken. De plaatjes worden rechtstreeks op de geschilderde gevel geplakt of met afstandhouders aangebracht zodat het kunstwerk, zeker ’s avonds bij licht, schaduw en diepte laat zien.’
Gerald Beldman, verftechnisch adviseur bij Olijslager Verf: ‘Samen met Caparol hebben we dit project technisch ondersteund bij de keuze voor het verfmateriaal: Muresko, een open muurverfsysteem voor buiten en Indeko Plus voor binnen.’
Reinigen
Voordeel was dat de eigenaren de gevel van ongeveer 550 m2 kort ervoor al hadden laten reinigen. De ondergrond was daarom niet vervuild en niet poederig. De kunstenaars konden direct aan de slag.’Dejo: ‘Ik moet zeggen, een verf van superieure kwaliteit, ook in het rood en geel. Deze verf heeft ook de prettige eigenschap dat het vuil minder snel hecht.’
Voor elke kleur gebruikt Dejo minimaal drie lagen. ‘Ongeacht de kleur kies ik voor minimaal drie lagen. Na een jaar of zeven wil je dat de gevel er nog steeds prima uitziet.’
Dejo heeft het ontwerp gerasterd en dat raster overgebracht naar de gevel in blokken van 50 bij 50 cm. Dit hebben de toyisten met behulp van touw en schietlood op de gevel getekend. De afbeeldingen zelf verwijzen naar wat een hotel is en behoort te zijn, naar de omliggende streek en naar de Emmense dierentuin. ‘Het is gestyleerde figuratieve abstracte kunst. Kijkers zullen er heel wat in herkennen.’
Dejo: ‘Ook is bij de verfkeuze rekening gehouden met het gebruik van graffitiverf in combinatie met de muurverf. Want de grove belijningen van het ontwerp zijn met graffitiverf aangebracht. Daar overheen kwam de muurverf.’
Met de gevel is de transformatie van het hotel naar kunstwerk nog lang niet klaar. Op dit moment is een van de hotelkamers, een soort van bruidsuite, conform de stijl van de toyisten in ontwikkeling. Het thema is Dance of Love. In de loop van de komende jaren volgen nog 13 kamers met onder ander als thema: Engelse Drop, de Vier Jaargetijden, Geheimen.
Wat is toyisme
‘Wij toyisten stellen ons zelf als kunstenaar niet op de voorgrond, wel onze kunst. Dat doe je door als groep naar buiten te treden zonder dat je individueel herkenbaar bent. Noem het een reactie op het egotijdperk, het tijdbeeld van het individualisme waarin elke kunstenaar zo bekend mogelijk wil worden’, vertelt kunstenaar Dejo (pseudoniem) uit Emmen. En hij kan het weten. Hij is namelijk de grondlegger van de beweging (‘toy’ staat in dit geval voor ‘speels’ en ‘-isme’ voor ‘beweging’). ‘Dat is dan ook de reden dat we maskers dragen als we in de publiciteit staan. Onze kunst en het toyisme moeten bekend worden. Niet wij in persoon.’
In 1992 schreef Dejo zijn manifest, Moeder genoemd. Daarin staan de uitgangspunten geformuleerd. ‘Moeder is alleen ter inzage voor de deelnemende kunstenaars, een groeiende aantal, verdeeld over de gehele wereld. Zie Moeder als de ene helft van het DNA van het toyisme; de kunstenaars zijn de andere helft van het DNA. De kunstwerken zijn onze kinderen. Door allerlei culturele invloeden van kunstenaars uit verschillende culturen verrijkt het DNA. Het individualisme is dus wel zeker aanwezig, alleen anoniem.’
Op deze manier proberen de toyisten hun beweging in gang te zetten. Dejo: ‘Het zou toch prachtig zijn als wij in de kunstgeschiedenis respect af kunnen dwingen. Geld is niet belangrijk. Aan kunstenaars geen gebrek, wel aan een kunstbeweging. Het gekke is, na de Cobra-beweging heeft Nederland nooit meer een kunstbeweging gekend.’