Accoya is geen houtsoort, maar een merknaam van het bedrijf Accsys. Accsys verduurzaamt zacht naaldhout met een chemisch proces dat acetylering heet. Door deze modificatie wordt het hout in hoge mate ongevoelig voor vocht, rek en krimp. Doordat na de reactie met azijnzuur – het acetyleren – heel weinig vochtbindende moleculen in het hout overblijven is er voor schimmels nooit een hoog genoeg vochtigheidspercentage om actief te worden. Daardoor is Accoya uitstekend geschikt voor buitentoepassing, maar ook voor vochtige ruimtes binnen, zoals een zwembad.
Doordat de overige eigenschappen van dit hout niet aangetast worden is het gewoon met verf af te werken zoals wij gewend zijn. Maar de kwaliteit kan zo goed zijn dat afwerking soms niet eens nodig is. Bij onbehandeld hout kan wel vergrijzing optreden. Deelvervangingen bij houtrotschades zijn ook mogelijk met Accoya, waardoor een stabiele reparatie ontstaat. Twee bekende toepassingen van Accoya-hout zijn de houten bruggen over de snelweg A7 bij Sneek.
‘Moeten we überhaupt wel schilderen?’
Hoe kan het dan dat ik gebeld word voor een klus waarbij blank Accoya toch geschilderd moet worden omdat het onder de schimmels zit? Bij eerste aankomst op het werk schrik ik me rot. Het onbehandelde hout zit werkelijk vreselijk onder de schimmel. De moed zakt me in de schoenen, wetende dat schimmels makkelijk door verse verf heen komen. Moeten we überhaupt wel gaan schilderen?
Eerst maar eens zo veel mogelijk informatie boven water halen. De schimmel zit op kozijnen, ramen en deuren van ogenschijnlijk onbehandeld Accoya. Aangrenzend aan de kozijnen zitten zwarte, fijngezaagde delen. Deze zijn behandeld met zwarte schimmelhoudende beits van Fungi Force. De schimmel in de beits is zeer aannemelijk de bron van de schimmel op het Accoya.
De opdrachtgever vertelt dat de kozijnen jaarlijks voorzien zijn van een natuurlijke olie, waarschijnlijk Tungolie, om de mooie blanke kleur te behouden en het hout te voeden. Na drie telefoontjes met mensen die goed op de hoogte zijn van natuurlijke verfsoorten begon er wat te dagen, de puzzelstukjes werden gesorteerd. Uiteindelijk nog eens gebeld met Erik Waanders van de ecologische verfgroothandel Greenpaints en samen kwamen we tot de conclusie dat de schimmel niet in het hout maar in de olie moest zitten. Dat gaf hoop.
Chemicaliën uit den boze
Maar hoe dit nu aan te pakken? De olie was natuurlijk oppervlakkig, maar wel enigszins in het hout gedrongen. Met goed schoonmaken en schuren kon ik naar schatting zestig procent van de schimmel verwijderen. Schimmeldodende chemicaliën waren uit den boze voor deze klus vanwege de hoge duurzaamheidseisen. Op advies van Erik ben ik zeer grondig gaan reinigen en schuren, waarna er een oplosmiddelhoudend systeem van Copperant op zou komen.
De kozijnen en ramen zijn gelamineerd en gevingerlast hout. Deze werden goed gereinigd en daarna geschuurd; zo veel mogelijk met een roterende schuurmachine met grove korrel. Toch liep het schuurpapier snel vol door het warm worden van de restanten Tungolie op het oppervlak. Moeilijk bereikbare delen zoals de sponningen schuurden we met de hand. Een grove korrel zoals P120 gaf het beste resultaat. Aangezien er nog drie dikke lagen verf opkomen vullen die de schuurkrassen wel op.
De dichte deuren waren van de MDF-variant van Accoya. Dit zogenaamde Tricoya bleek iets beter onder de behandeling uit te komen. Deze zijn als test als eerste gegrond met de oplosmiddelhoudende Quattro Grondverf. Na droging bleek deze heel goed vast te zitten en de schimmel was niet zichtbaar door de laag gekomen. Dat gaf de burger moed.
Flinke verfbarrière
Het advies was om het Accoya eenmaal te gronden en tweemaal af te lakken met hoogglans. Dit om de schimmel goed af te sluiten van vocht en nieuwe schimmel, die over zou kunnen springen van de houten delen, makkelijker te verwijderen. Hopelijk blijft de schimmel in de oude olierestanten stabiel, bij gebrek aan nieuwe olie als voeding en vocht. Dit is ook de belangrijkste reden dat er niet voor een lijnolie- of waterbasissysteem is gekozen. Er is voor de schimmel van Fungi Force immers geen voedingsbodem in het ge-acetyleerde hout te vinden dus deze voeding moet van buiten komen. Door een flinke verfbarrière aan te brengen hopen we dat de schimmel onder de verf rustig en stabiel blijft.
Maar omdat niemand reeds bekend was met deze combinatie van factoren zijn we niet zeker van de uitkomst. Dit project blijft daarom de komende jaren mijn aandacht houden. Mochten er interessante ontwikkelingen zijn, dan volgen die natuurlijk hier.
