De verwerkingsvoorschriften van glas vallen nu nog onder het Bouwbesluit. Het Bouwbesluit bevat bouwtechnische protocollen waaraan alle bouwwerken en verbouwingen minimaal moeten voldoen. De eisen in het Bouwbesluit hebben betrekking op veiligheid, gezondheid, energiezuinigheid en milieu. Voortdurend wordt het Bouwbesluit echter gewijzigd.
Zo is bijvoorbeeld de Milieuprestatie voor gebouwen (MPG) in het Bouwbesluit per 1 juli 2021 aangepast. Voor woonfuncties is de eis van 1 naar 0,8 gegaan. Dit betekent dat er milieuvriendelijker en meer circulair moet worden gebouwd. Het doel is om de norm uiterlijk in 2030 te halveren naar 0,5. Vlakglas kan hierbij een belangrijke rol spelen. Het isoleert steeds beter en vacuümglas is een prima alternatief voor extra isolerend glas. Maar er zijn meer veranderingen.
Besluit Bouwwerken Leefomgeving
Op 1 juli 2023 zal naar verwachting de Omgevingswet in werking treden. In deze wet worden 26 bestaande wetten en besluiten gebundeld. In de Omgevingswet komt het ‘Besluit Bouwwerken Leefomgeving’. Dit besluit gaat het huidige Bouwbesluit vervangen.
De doorsnee schilder/glaszetter heeft in de praktijk niet direct te maken met het huidige Bouwbesluit en in de toekomst het ‘Besluit Bouwwerken Leefomgeving’. Maar toch is het belangrijk om als werkgever en werknemer de veranderingen in wetgeving en besluiten op de voet te volgen.
Normering
Terug naar het plaatsen van glas. Aan de hand van de NPR 3577 (NPR staat voor Nederlandse Praktijk Richtlijn) gaan wij in op de voorschriften die gelden voor het plaatsen van isolerend glas. De NPR 3577 geeft aan hoe kan worden voldaan aan de functionele eisen van beglazen in kozijnen, ramen en deuren, die zijn gesteld in NEN 3576.
De richtlijn geldt voor zowel nieuwe als oude kozijnen, ramen en deuren van hout, metaal en kunststof. In de NPR 3577 zijn eveneens kwaliteitseisen en verwerkingsvoorschriften opgenomen voor de toe te passen materialen.
Drukvereffenend beglazingssysteem
De NPR 3577 is gebaseerd op een drukvereffenend beglazingssysteem. Dit houdt concreet in dat na plaatsing van de ruit de omtrekspeling (de ruimte tussen de zijkanten van het glas en de sponningbodem) in open verbinding staat met de buitenlucht. Er worden twee beglazingssystemen beschreven, namelijk:
- beglazingssysteem K (beglazing met elastische kit);
- beglazingssysteem P (beglazing met droogbeglazingsprofielen).
In dit artikel behandelen wij beglazingssysteem K. Dit systeem wordt op twee manieren toegepast, namelijk buitenbeglazing (glaslatten aan de buitenzijde) en binnenbeglazing (glaslatten aan de binnenzijde).
Bepalen van de glasmaat
Bij het plaatsen van glas in een constructie moet met diverse factoren rekening worden gehouden die betrekking hebben op zowel de maatvoering van het glas, als de sponning waarin het glas wordt geplaatst. De afmeting van de sponning moet geschikt zijn voor het gekozen beglazingssysteem.
Voor het opmeten en plaatsen van glas komt een aantal benamingen voor die belangrijk zijn om te kennen. In het kader ‘Juiste benamingen’ wordt aangegeven waarop deze termen betrekking hebben.
De juiste glasmaten worden bepaald door eerst de sponningmaten te meten en daarna de omtrekspeling te bepalen. De glasmaten kunnen dan aan de hand van de sponningmaten en de omtrekspeling worden berekend. Glasmaat = sponningmaat – 2 x omtrekspeling (minimaal 2 x 5 mm).
Na het op maat maken van de glaslatten, moeten de kopse kanten met sneldrogende grondverf worden behandeld
Bepalen van de dikte
Niet alleen de afmetingen van het glas zijn belangrijk, maar ook welke glasdikte moet worden toegepast. Deze dikte hangt af van de oppervlakte van het glaselement, de hoogte waarop het glas wordt geplaatst en de ligging van het gebouw dat van glas moet worden voorzien.
De norm NEN 2608 geeft de eisen en de bepalingsmethode aan voor de weerstand tegen windbelasting van verticaal geplaatste glaselementen in buitengevels van gebouwen. De hieraan gekoppelde NPR 3599 geeft rekenregels en tabellen voor de bepaling van de minimaal vereiste dikte van vlakglas.
Controle kozijnen en draaiende delen
Voordat het glas in de sponning of draaiende delen wordt geplaatst, moet de sponning eerst worden gecontroleerd. De sponning moet daarbij een minimale hoogte en breedte hebben. Een goede sponning moet recht en strak zijn, maar ook schoon en vetvrij. Er moet voldoende omtrekspeling aanwezig zijn, waardoor lucht langs de randen van het glas kan circuleren.
Hierdoor kan het eventuele vocht dat in de sponning komt worden afgevoerd. De hoogte van de sponning moet voldoende zijn zodat de randverbinding van het isolerende glas niet zichtbaar wordt. Er moeten openingen aanwezig zijn die het mogelijk maken dat de drukvereffening kan plaatsvinden. Dit kan door middel van neuslatten bij vaste kozijnen of gefreesde of geboorde beluchtingsopeningen bij draaiende delen.
Voorop de glasresteel het te plaatsen HR++ glas en achterop af te voeren oud isolatieglas
Werkvolgorde beglazingssysteem K
De hulp- en bevestigingsmaterialen voor het plaatsen zijn al in de voorgaande artikelen beschreven. In dit deel wordt de werkvolgorde behandeld.
Celband – Na het controleren van de sponning en de glaslatten wordt celband (4 mm) aangebracht. Het zelfklevende celband wordt geplakt op een minimale diepte van 6 mm binnen de sponninghoogte in het kader en op de te gebruiken glaslatten. Celband bepaalt zo de diepte en de breedte van de aan te brengen kitvoeg, maar vormt gelijktijdig de afscheiding tussen de kit en de sponning.
Steunblokjes – Vervolgens worden in de sponning van de onderdorpel twee steunblokjes op de juiste plaats gelegd. Bij buitenbeglazing is het in verband met de schuine onderdorpel noodzakelijk wigvormige blokjes te gebruiken. Door toepassing van steunblokjes wordt het gewicht van het glas goed verdeeld en kan eventueel vocht door de vrije ruimte beter worden afgevoerd. De dikte van de steunblokjes is gelijk aan de omtrekspeling.
Glas en stelblokjes – Bij het plaatsen van meerbladig isolatieglas moet een schilder/glaszetter eerst de plaatsingssticker lezen. Hierop staan de fabricage- en verwerkingsgegevens van het glas. De omtrekspeling moet rondom het glas even groot zijn. Daarnaast is het een vereiste dat de randverbinding van meervoudig glas rondom binnen de dagkant valt. Daarom moet het glaselement vaak, nadat deze op de steunblokjes is geplaatst, nog iets worden verschoven. Dit wordt ook wel het stellen van het glas genoemd. Op het moment dat de ruit de juiste positie heeft, kan de dikte van de stelblokjes precies worden bepaald en daarna worden bevestigd.
Glaslatten – Bij het drukvereffenend beglazen kan het glas alleen worden vastgezet met glaslatten. De glaslatten moeten breed genoeg zijn om het glas goed te kunnen bevestigen. Eerst moeten de latten op maat worden gezaagd. Vervolgens worden de kopse kanten van de latten met sneldrogende grondverf behandeld. Nadat het glas in de sponning is aangebracht, wordt de bovenste glaslat eerst vastgezet met behulp van een tacker, daarna de neuslat en tenslotte worden de op maatgemaakte linker en rechter glaslatten vastgezet.
Bij het drukvereffenend beglazen staat de sponningruimte door de ventilerende neuslat in verbinding met de buitenlucht. De lat moet minimaal 15 mm buiten de onderdorpel vallen. Voorwaarde bij het plaatsen van de glaslatten is dat de horizontale en de verticale latten precies op elkaar aansluiten. Dit heet contramallen. In de praktijk komt het erop neer dat de horizontale latten doorlopen tot de stijlen. De verticale latten worden zó afgezaagd dat het zaagvlak precies aansluit op de horizontale latten. De aansluiting van de verticale latten op de neuslat moet met een tussenruimte van 4 mm worden uitgevoerd, die later wordt afgekit (zie foto).
Bevestigen – Niet alleen aan de glaslatten zelf, maar ook aan de middelen waarmee ze worden vastgezet, worden eisen gesteld. De spijkers, nieten of schroeven moeten van corrosievast staal zijn vervaardigd en op de juiste plaats worden bevestigd.
Afkitten – Als de glaslatten zijn geplaatst, is er zowel aan de binnen- als aan de buitenkant een voeg ontstaan. Deze voeg moet met een elastische kit worden gevuld. Deze manier van afdichten wordt in de praktijk een ‘topafdichting’ genoemd. De buitenvoeg zorgt voor een waterdichte afsluiting tussen glas en glaslatten en de binnenvoeg zorgt voor een water- en winddichte afsluiting tussen glas en sponning. De kit moet afwaterend worden aangebracht, zodat er geen vuil en vocht kunnen achterblijven. De beglazingskit dient ook in een voldoende hoeveelheid te worden aangebracht zodat UV-licht de randafdichting van het isolatieglas niet kan bereiken. Dit om te voorkomen dat de randafdichting hechtingverlies oploopt en het glaselement lek raakt.
Geraadpleegde bronnen voor dit artikel: handboek ‘Glas- en glasverwerking’, OnderhoudNL, Bouwend Nederland vakgroep Glas en Kenniscentrum Glas. In het laatste artikel van deze serie behandelen wij het onderhoud aan beglazingssystemen.
Juiste benamingen
De benamingen voor onderdelen van de constructie waarin glas wordt geplaatst (zie de tekening hieronder).
a. totale sponningbreedte
a’. sponningbreedte beschikbaar voor het glas
b. sponninghoogte
c. omtrekspeling
d. voegbreedte sponningzijde
e. voegbreedte glaslatzijde
Auteur: Gerard Scholten