Hij was bijna dood in 2015. De afgetrainde Wim Tilburgs ging zwaar gebukt onder ‘metabole ontregeling’, met morbide obesitas en diabetes type 2. ‘Een sluipend en slopend proces’, blikt hij terug. ‘Als IT-consultant maakte ik lange dagen, reed door het hele land, had veel stress en at slecht. Ik woog 125 kg en was hard op weg naar blindheid, amputaties en nierfalen. Zelfs mijn tanden begonnen uit te vallen.’
Ook tussen de oren was het helemaal mis. Tilburgs had zware psychische problemen overgehouden aan zijn uitzending als dienstplichtige naar Libanon. ‘Iedere maand haalde ik een volle boodschappentas met medicijnen bij de apotheek om alle symptomen te onderdrukken. Ik voelde me afgestompt, een zombie. Een opmerking van mijn zoon was de wake-up call: ‘Pap, als je zo doorgaat maak je mijn afstuderen niet meer mee.’
Militaire discipline
Het roer ging om. Tilburgs startte onder professionele begeleiding een ketogeendieet (veel gezonde vetten in combinatie met koolhydraatarme groenten) en stopte met brood, aardappelen, rijst en pasta. ‘Mijn suikermotortje was kapot, mijn vetmotortje nog zo goed als nieuw. Daar ging ik mee aan de slag.’ Discipline had hij meegekregen vanuit het leger. Hij ging dagelijks zwemmen en wandelen. In de eerste maand raakte Tilburgs 10 kg kwijt, in de maanden daarna nog eens 30 kg. De kilo’s kwamen er nooit meer aan. Het medicijngebruik bouwde hij helemaal af. En niet onbelangrijk: hij werd een prettiger mens.
Financiële prikkels
Obesitas en diabetes type 2 op de werkvloer woekeren als een veenbrand. Volgens gegevens van stichting Je Leefstijl Als Medicijn – waar Tilburgs voorzitter van is – is 60 procent van het doktersbezoek leefstijlgerelateerd. De Universiteit van Maastricht berekende dat overgewicht en obesitas Nederland 79 miljard euro per jaar kost (omgerekend 11.500 euro per persoon) vanwege medische kosten en verminderde arbeidsparticipatie. Werkgevers moeten er iets mee en lijken dat ook steeds vaker te beseffen.
Tekst loopt door onder het kader
Overgewicht terugdringen op de werkvloer:
– Maak gezonde lunch gratis (en ongezonde extra duur)
– Elektrische fiets leasen? Dat kan met bijdrage werkgever
– Huur een leefstijlcoach in, samen met andere bedrijven
– Personeelsgesprek: wandelen is leuker dan zitten
– Ontdek met (gratis) vitaliteitsscan hoe uw bedrijf scoort
– Preventief Medisch Onderzoek: meten van gewicht en bloedsuiker
– Abonnement voor de sportschool? De werkgever betaalt
– Praat over ongezonde voeding, drinken, roken en stress
37 procent van de werkgevers in Nederland biedt inmiddels vitaliteitsprogramma’s aan, constateert Acture Nederland, een private uitvoerder van sociale zekerheid voor werkgevers, na onderzoek onder duizend werknemers. De focus ligt hierbij voornamelijk op sportschoolvergoeding (50 procent), gezonde voeding in de kantine (36 procent) en werk/privé-balansprogramma’s (34 procent). Van de medewerkers die deelnemen aan vitaliteitsprogramma’s voelt 69 procent zich beter, heeft meer energie en een betere fysieke conditie. Daarnaast zijn ze gelukkiger, fysiek en mentaal fitter, en vaker geneigd hun werkgever aan anderen aan te bevelen (niet onbelangrijk in tijden van krapte op de arbeidsmarkt). Ook opmerkelijk: financiële prikkels stimuleren werknemers extra om mee te doen aan gezondheidsprogramma’s. Ze willen wel… als de baas betaalt.
Annabelle Hagoort, CEO van Acture Nederland: ‘Goed dat 37 procent van de werkgevers vitaliteit serieus neemt, maar juist die andere 63 procent moet echt aan de slag. In de huidige arbeidsmarkt kun je je eigenlijk geen uitval van medewerkers veroorloven en moet je tijd en geld steken in gezondheidsbevordering. Dat hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn met online-tools als Evermood, dat werkgevers ondersteunt bij het implementeren en aanbieden van vitaliteitsprogramma’s. Medewerkers kunnen begeleid worden bij onder meer problematiek rond ongezond eten, stoppen met roken, levensonderhoud en schulden, pesten, stress, rouw en arbeidsconflicten.
Goedkope frikandellen
Hoewel Wim Tilburgs het toenemende bewustzijn bij werkgevers prijst, ligt volgens hem de verantwoordelijkheid voor een gezonde leefstijl en keuze voor gezonde voeding bij de individuele werknemer. ‘Het is zijn of haar lichaam.’ Helaas wordt het individu in onze ‘obesogene samenleving’ continu verleidt om ongezonde keuzes te maken.
‘Obesitas is geen ziekte maar een maatschappelijk probleem. Supermarkten liggen vol met verslavend, goedkoop en ultra bewerkt voedsel. Een doos frikandellen kost maar drie euro. De voedingsindustrie en medische sector verdienen aan dikke en zieke mensen. Ook dat moet veranderen. De oplossing ligt in ziektepreventie, niet in afslankmedicijnen. Ziektepreventie gaat over voeding, zingeving, onderwijs, inkomenszekerheid, milieu, ruimtelijke ordening, schone lucht en zelfs over kunst en cultuur.’
Alleen als je écht wilt
Een suikertaks, btw-verlaging op groente en fruit en verbod op reclame voor ongezonde producten kunnen eenvoudige maatregelen zijn voor terugdringing van overgewicht. Toch moet de individuele medewerker het uiteindelijk doen (en volhouden), ondanks alle verleidingen. ‘Wilskracht is net elastiek’, zegt Tilburgs. ‘Als er te veel spanning op staat, zegt het elastiekje pang.’ Hij kent alle beproevingen uit eigen ervaring. Een moment van zwakte bij een tankstation en hij ging voor de bijl. Een Magnum is immers nooit ver weg. Totdat het bijna te laat was.
‘Mijn aanpak werkt alleen als mensen het echt graag willen. Werkgevers moeten de voorwaarden creëren, obesitas bespreekbaar maken, zaadjes planten in gesprekken met personeel, en uiteindelijk zelf het goede voorbeeld geven.’
Fitcoins: verdienen met gezonde keuzes
Ongezonde voeding leidt volgens het RIVM tot 12.900 doden per jaar en 6 miljard euro aan zorgkosten. In combinatie met stress, roken, drinken en te weinig bewegen, slaat de teller door naar 35.000 sterfgevallen. De gevolgen van ongezonde keuzes raken ook bedrijven, die met slimme tools zoveel mogelijk medewerkers moeten zien te mobiliseren.
Obesitas-ambassadeur Wim Tilburgs heeft goede ervaringen met de Fitcoin, een digitale munt die je kunt verdienen door meer te bewegen en gezonde keuzes te maken. Of je nu gaat wandelen, mediteren of kiest voor gezonde voeding, je inspanningen worden beloond. Een app op je smartphone toont hoeveel Fitcoins je al verdiend hebt. Met je verzamelde munten kun je een cadeau- of theaterbon, fruitmand, Rituals-pakket of een zwembadabonnement kopen.
Hoe de munten in jouw app terechtkomen? Dat kan automatisch met de stappenteller. Duizend stappen is één Fitcoin, net als een kwartier elektrisch fietsen. Maar het hoeft niet per se digitaal. Je kunt ook Fitcoins verdienen door bijvoorbeeld te werken in de moestuin, vrijwilligerswerk te doen of door een training te volgen. Een beheerder voegt dan handmatig de ‘munten’ toe.
Fitcoins lijken aan te slaan. ‘Ze motiveren ook doelgroepen die net wat minder gezond en sportief zijn, en zorgen voor een positieve associatie’, zegt oprichter Peter Verbeek. ‘Ze helpen bij het opbouwen van gezonde gewoonten op de lange termijn.’ Naast individuele beloningen is sociale motivatie een belangrijke factor bij de Fitcoin. ‘Mensen blijven gemotiveerder als ze deel uitmaken van een groep of team waarin gezond gedrag wordt gestimuleerd. Ze voelen zich gesteund door gelijkgestemden.’