De verschillende belanghebbenden reageren op zijn gunstigst gereserveerd op de plannen die OnderhoudNL op donderdag 11 juni in haar eigen magazine presenteerde onder de titel ‘Code Groen’. Dat geldt zeker voor de vakschoolorganisaties. De vakbonden hopen sowieso dat de plannen niet door zullen gaan.
Verschillende zegslieden bij Schilder^sCool willen off the record wel kwijt dat ze het niet prettig vinden dat ze de plannen van OnderhoudNL voor een nieuwe structuur voor het vakonderwijs in het verenigingsblad van de werkgevers hebben moeten lezen. Er wordt al langere tijd over een nieuwe inrichting van het onderwijs gepraat, maar over dit voorstel is niet vooraf overleg geweest.
Onafhankelijk
Veel is voor hen dan ook onduidelijk aan het schematische beeld dat OnderhoudNL presenteerde. Duidelijk is wel dat het idee is dat ál het door de branche georganiseerde vakonderwijs onder één noemer, OnderhoudNL Opleiding, zou moeten gaan plaatsvinden. Dat is in veel opzichten een grote stap: Schilder^sCool onderhoudt weliswaar warme banden met OnderhoudNL, maar maakt er op geen enkele manier formeel deel van uit, met dit plan zou dat wel gaan gebeuren.
Een voorstel om de financiën van de verschillende Schilder^sCool- vestigingen in één holdingconstructie onder te brengen, sterk bepleit door OnderhoudNL, werd enige tijd geleden na lang debatteren door de lidbedrijven afgewezen. In het schema van OnderhoudNL lijkt daar nu toch weer sprake van te zijn.
Geen lid
Daarnaast wijzen verschillende bronnen er op dat lang niet alle leerbedrijven die lid zijn van een Schilder^sCool ook bij OnderhoudNL zijn aangesloten. De plannen van OnderhoudNL op dit vlak zijn niet helemaal duidelijk, maar lijken in te houden dat alleen leden van de ondernemersvereniging deel kunnen hebben en bijdragen aan de nieuwe vakonderwijsstructuur.
Mening vormen
Bij Schilder^sCool wil niemand officieel reageren. Op maandag 22 juni is een bijeenkomst belegd waar OnderhoudNL haar plannen zal presenteren. De scholingsorganisatie denkt daarna wel een paar weken tijd nodig te hebben om zich een mening over de plannen te vormen.
Constructief
Veruit het positiefst toont zich Jos Visser, directeur van de andere vakscholenorganisatie Schildersvakschool. ‘Wij zijn er al heel verheugd over dat er constructief gesproken wordt over samenwerking tussen de vakschoolorganisaties. Het ligt voor de hand dat hoe meer activiteiten, zoals de werving van leerlingen, de administratie daarvan, het ontwikkelen van lesmateriaal en het coördineren van subsidieverzoeken gezamenlijk gedaan worden, hoe goedkoper dat per leerling uitpakt. We hebben niet lang geleden daarvoor ook zelf een plan opgesteld en aan OnderhoudNLen Schilder^sCool voorgelegd.’
Vrij land
Visser wil niet zeggen of hun plan enigszins leek op het plan dat nu door OnderhoudNL gepresenteerd wordt. In ieder geval is ook zijn organisatie niet van te voren over het plan op de hoogte gesteld, laat staan dat er al overeenstemming over bereikt is. Ook Visser wijst er op dat menig lid van Schildersvakschool geen lid is van OnderhoudNL. ‘En daar kan men heel goede redenen voor hebben. Bijvoorbeeld omdat de hoofdactiviteit geen schilderen is. Of omdat men de kosten van lidmaatschap te hoog vind. Of omdat men het niet eens is met de koers of bepaald beleid van OnderhoudNL. Zoiets moet kunnen, we leven in een vrij land.’
Grijstinten
Voor dat soort bedrijven ziet Visser overigens wel openingen in het schema zoals dat door OnderhoudNL gepresenteerd is. ‘Er zitten veel tinten grijs in dit plaatje’, grapt hij. ‘Vooral wat de financiering betreft. Je kunt je voorstellen dat alle OnderhoudNL-leden volgens een bepaalde afdracht het onderwijsbureau financieren, en dat de leerbedrijven die lid zijn van OnderhoudNl dat ook via hun vereniging doen en dat de leerbedrijven die geen lid zijn van OnderhoudNL maar wel van een vakschool dat via hun vakschool doen. Het zijn wel allemaal zaken die nog nader moeten worden uitgezocht.’ Ook Schildersvakschool is niet van te voren in ‘Code Groen’ gekend. Aan het plannen van een vergadering waar OnderhoudNL de plannen kan toelichten wordt gewerkt.
Niet politiek
Schildersvakschool maakte destijds bekend, toen OnderhoudNL bekend maakte uit Kenniscentrum Savantis te stappen, dat de aangesloten scholen graag van de expertise en ondersteuning van Savantis gebruik zou willen blijven maken. Visser nu: ‘Wij zeggen steeds: vakonderwijs zou niet politiek moeten zijn. De leerlingssalarissen, de allocatie van onderwijsgeld, het is steeds weer een onderdeel van de cao-onderhandelingen en dan vaak juist die laatste paar centen. Vakonderwijs zou daar los van moeten staan. Maar ons vakonderwijs is er wel voor werkgevers én voor werknemers én voor uitzendbureau’s én voor zzp’ers: we moeten, gegeven de huidige arbeidsmarkt, onze leerlingen in alle eerlijkheid en duidelijkheid vertellen wat voor carrières er voor hen in het verschiet liggen. Daar horen ook andere vaardigheden bij. In zo’n geval lijkt het aan te bevelen als het onderwijs door zoveel mogelijk belanghebbenden bestuurd en gefinancierd wordt. Anders krijg je de situatie dat één deel van de branche opdraait voor de kosten van opleiding waar dan een ander deel van de branche van profiteert.’
20+ leerlingen
In Vissers’ eigen vakschool, Omniteq in Nieuwegein, worden ook bouwwerknemers opgeleid. De ‘grote bouw’ kwam onlangs tot een cao-overeenkomst waarbij het bestaande kenniscentrum, Fundeon, wordt opgeheven, maar het O&O fonds (gefinancierd en bestuurd door werkgevers en werknemers) overeind blijft en er ook een gezamenlijk opleidingsinstituut gehandhaafd blijft. ‘Bedenk wel dat in de bouw de fondsen een stuk ruimer waren. Leerlingen die ouder zijn dan twintig jaar krijgen bijvoorbeeld nog een subsidie van zo’n 15.000 euro voor hun leerwerkplaats. Dat wordt nu afgeschaft. Zoiets heeft nooit bestaan in de schilderssector. Voor onze vakopleiding is het financieel zorgwekkend. Maar het betekent ook dat er op het O&O fonds van de bouw meer kan worden bezuinigd dan in de schildersbranche.’
Kenniscentrum Savantis
Behoud van het O&O fonds en van Kenniscentrum Savantis is nog altijd waar de vakbonden FNVBouw en CNVVakmensen op inzetten. Peter Roos, namens FNVBouw: ‘Ook met ons is hier door OnderhoudNL voorafgaand aan dit ‘Code Groen’-verhaal verder niet over gesproken. En het schematische idee dat OnderhoudNL nu in haar ledenblad presenteert bevat voor ons niets nieuws. Ze willen dat al een hele tijd: zonder de werknemers de regie nemen over het onderwijs. Ze weten ook, en dat is niet meer dan logisch, dat we hier natuurlijk tegen zijn. De vakscholen zijn een ondernemersinitiatief, daar hebben wij niet zo’n mening over. Maar de stimulering van de instroom, de ontwikkeling van het onderwijs en dergelijke, dat zijn dingen die ook de werknemers aangaan. Daar hebben wij nu mede zeggenschap over in Kenniscentrum Savantis. Het gaat ons niet om het behoud van dat instituut maar wel om een manier waarop de werknemers iets te zeggen blijven hebben over de vormgeving van het onderwijs.’
Ber-cao
Wat de vakbonden betreft word die taak uitgevoerd door een nog verder afgeslankt Savantis. Het kenniscentrum wordt nu voornamelijke gefinancierd uit het O&O fonds van de schilders. OnderhoudNL heeft eenzijdig de ber-cao opgezegd (ber=bedrijfstak eigen regelingen) die regelt dat dat O&O fonds gevuld wordt uit het salaris, met een werkgeversdeel en een werknemersdeel.
Roos: ‘Ja, als de ber-cao niet meer zou bestaan, dan kan ook Savantis, tenminste waar het de schilders betreft, niet meer gefinancierd worden. We hopen dan ook dat de schilderondernemers terug willen komen op dit besluit. In de bouw-cao hebben de werkgevers hun ber-cao ook opgezegd, maar daar zijn ze nu van teruggekomen. Daar wordt nu een gezamenlijk bureau opgetuigd waar zowel het onderwijs als arbouwzaken gecoördineerd kunnen worden. Over dat soort mogelijkheden kan met ons gesproken worden. Sterker: daar hebben we het intensief met OnderhoudNL in het verleden over gehad. Voor ons is nooit duidelijk geworden waarom dat voor de werkgevers, ondanks dat wij een heel eind in hun richting hebben meebewogen, toch niet is doorgegaan.’
Bedenktijd
De verhouding tussen werkgevers en werknemers is toch al bijzonder koel. Zo heeft OnderhoudNL voor wat betreft de onderhandelingen over de ‘gewone’ cao, die afgelopen maart afliep, om ‘bedenktijd’ gevraagd. Roos: ‘Na vier onderhandelingsrondes, waarin wij van onze wensen steeds overal hebben aangegeven dat ze onderhandelbaar zijn, en waarin de werkgevers kwamen met een pakket van extreme verslechteringen op het hele arbeidsvoorwaardenterrein en daar geen duimbreed in wilden toegeven. Men zegt nog wel een cao te willen, maar dan alleen een zodanige cao dat schildersbedrijven het graag zouden willen invoeren. Dat is een nobel streven, maar de werknemers zijn niet bereid daar allee de hoge prijs voor te betalen.’
De werkgeversvereniging kon niet aangeven hoelang de gevraagde bedenktijd zou duren. De vakbond oefent voorlopig geduld uit. Roos: ‘Noem me naiëf, maar wij geven de werkgevers graag alle ruimte om zich op hun standpunt te beraden en hopen dat ze als ze terugkomen meer tot beweging bereid zullen zijn.’