Wij hebben de vraag gekregen om bij een woningcomplex onbehandelde aluminium ramen schilderen in een groene kleur. Welke voorbehandeling en welk verfsysteem kan in dit geval het beste worden toegepast? Daarnaast zouden wij graag in dit kader willen weten op welk toekomstig onderhoud gerekend moet worden.
Antwoord:
Schilderen van aluminium gaat in de praktijk vaak mis. Dit is zeer regelmatig zichtbaar wanneer aluminium onderdelen bij het schilderen van houten kozijnen worden mee geschilderd. De voor het kozijn bedoelde verf laat los en er is om esthetische redenen eerder onderhoud aan het schilderwerk nodig. Niet het houten kozijn bepaalt in dat geval de onderhoudsinterval, maar bijvoorbeeld het geschilderde aluminium beglazingsprofiel.
Gewoon aluminium is prima te schilderen met een watergedragen acrylaat verfsysteem, mits goed voorbehandeld door goed schoon te maken en grondig te schuren. Dat schoonmaken en vooral schuren gebeurt vaak niet. De verf laat in dat geval na korte tijd eenvoudig los. Geanodiseerd aluminium is daarentegen lastig te behandelen. Anodiseren is het kunstmatig aanbrengen van een oxidelaag.
De dikte van een anodiseerlaag is ongeveer 25 micrometer. De anodiseerlaag kan daarbij blank of gekleurd worden aangebracht. Het uiterlijk blijft daarbij ‘metaalachtig’. Vooral aluminium profielen worden geanodiseerd. Profielen worden veel toegepast bij deur- en raamkozijnen. Ook de bij het woningcomplex toegepaste ramen zullen met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid geanodiseerd zijn.
Hechting
Geanodiseerd aluminium is een ondergrond waarop moeilijk een goede hechting verkregen kan worden. Door het zeer gladde, harde en glasachtige karakter van de laag is het moeilijk de ondergrond effectief te schuren. Technisch is het vaak niet mogelijk om op deze wijze de ondergrond voldoende op te ruwen. Als alternatief kan de ondergrond worden gestraald of gebeitst. Maar in de praktijk is dit vaak niet haalbaar.
Geadviseerd wordt om altijd (!) eerst proefvlakken te maken bij het schilderen van geanodiseerd aluminium. Als hechtprimer is een tweecomponenten verf op basis van epoxy de beste keus. Komt bij het geanodiseerd aluminium putcorrosie voor, dan moet sowieso gestraald worden. Het beste is overigens geanodiseerd aluminium regelmatig schoon te maken en in een (siliconen)was te zetten en deze ondergrond niet (!) te schilderen.
Het is overigens af te raden een alkydhars primer te gebruiken op aluminium. Alkydhars verzeept namelijk op aluminium. Bij het gebruik van één-component producten kan een acrylaat-, vinyl- of chloorrubberverf toegepast worden. Bij tweecomponenten producten is epoxy vaak de aangewezen primer. Voor een hoogwaardig resultaat wordt het gebruik van een epoxy primer aanbevolen. Als kleurvastheid en glansbehoud daarnaast een belangrijk uitgangspunt voor de opdrachtgever is, is het afwerken met polyurethaanverf een optie.
Schoonmaken
Zijn de aluminium ramen eenmaal goed geschilderd dan is schoonmaken bij het ramen lappen aan te bevelen om het onderhoudsinterval van het schilderen te verlengen. Kan dit niet gewaarborgd worden, dan wordt geadviseerd de geschilderde aluminium ramen eenmaal per drie jaar te reinigen. Eens per negen tot twaalf jaar kan overgeschilderd worden. Met name het glansbehoud van de verflaag zal het tijdsstip van onderhoud bepalen. Worden hoge eisen gesteld aan de glansgraad, dan zal eerder schilderonderhoud nodig zijn.
De EURAS/EAA hanteert als laagdiktes voor anodiseerlagen op aluminium:
– binnentoepassing 5 en 10 micron
– buitentoepassing 15 en 20 micron (in uitzonderingsgevallen, bijv. in Engeland
ook 25 micron.)
Afhankelijk van het anodiseerproces worden laagdiktes van 35 micron en meer
verkregen, bij zgn. hardanodiseren. Deze vinden geen toepassing in de
architectuur.
Op grond van theoretische en praktische bevindingen ben ik het niet eens dat
alkydharsprimers op aluminium verzepen. Dit los van het gegeven dat er in
voorkomende situaties geschiktere primers voorhanden zijn.
De militaire specificatie Mil TT-P-645: Primer, Paint, Zinc-Molybdate,
Alkydharsprimer type, schrijft dit nog steeds voor.
Magnesium (Mg), aluminium (Al) en zink (Zn) zijn metalen die gemakkelijk oxiden kunnen vormen: MgO, Al2O3 en ZnO. Dit zijn z.g. basevormende oxiden die basen kunnen geven: Mg(OH)2, Al(OH)3 en
Zn(OH)2.
Deze basen reageren met vetzuren van een alkyd- of oliehoudende verf, waardoor magnesium-, aluminium- of zinkzepen worden gevormd. Deze zepen zijn gevoelig voor vocht waardoor elke terpentine verdunbare verf op basis van alkyd en/of olie zal gaan onthechten bij buitentoepassing op deze metalen.
Acrylaten, epoxies en polyurethanen vormen geen zepen en zullen altijd aanzienlijk beter hechten op deze metalen.
De metalen Zn, Al en Mg zijn niet onder één noemer te plaatsen omdat het gemeenschappelijk snel oxideert. Zij bezitten onderling andere chemische, fysische en mechanische eigenschappen. Zo is Zn een veel reactiever metaal dan Al. Op Zn vormt zich in landelijk klimaat een passieve laag van zinkcorrosieproducten (de ‘zinkpatina’) die bestaat uit α-, β-, ϒ-en ε-Zn(OH)2, 4 ZnOCO2.4H2O, ZnCO3.H2O, 2 ZnCO3.3 Zn(OH)2, ZnCO3.Zn(OH)2, ZnCO3.3 Zn(OH)2 en ZnO.
Bij gelijkmatige corrosie lost Al2O3 op in zowel een zuur milieu ondervorming van Al3+ ionen, als in een basische oplossing van pH > 8,5, waarbij AlO2 ionen worden gevormd. In niet al te agressieve milieus (zowel basisch als zuur), waarbij de zuurgraad wel binnen de grenzen van pH 4 tot pH 8,5 is de corrosie bestandheid goed, door de passieve oxidehuid en vormt zich geen basevormende oxide (Al(OH)3 zoals bij zink. Al gedraagt zich van nature passief (met regenwater) maar gedraagt zich pas niet passief (= actief) in een basisch milieu zoals in natriumhydroxide, ammonium en bij gebruik van onjuiste reinigingsmiddelen die loog bevatten.
In de international en nationale literatuur is over het verzepen van een alkydharsprimer op aluminium niets te vinden. Zelfs in het recentelijk uitgegeven Handboek Beschermings- en afwerkingstechnieken nr. 3 Metaal en metaalbescherming staat op pagina 155 ‘Voorbeelden van verfsystemen aan de hand van enkele praktijksituaties’ Verfsystemen met alkydhars waarbij als ondergrond Staal en Aluminium als 1e laag 1K Alkydhars-zinkfosfaatprimer enz.
Ik heb overigens in dit fraai en goed uitgevoerde boek wel een aantal essentiële storende fouten moeten constateren, maar dat geldt mijn inziens niet voor het voorgaande.
NB: Bij de chemische formules kunnen de atoom-, plus en mintekens van de ionen niet in boven- of onderschrift worden weergegeven.