Tijdens onze werkpauze discussiëren wij als schilders onderling vaak over de eigenschappen van decoratieve verfproducten. De één zegt dat deze producten een laag vaste stofgehalte hebben en daardoor transparant zijn. Een ander zegt dat een decoratieve verf waarmee hij werkte later roestvorming veroorzaakte. Een derde collega beweert dat een door hem toegepaste decoratieve verf ging schuimen toen hij dit op een oude kalkmuur schilderde. Nadere controle leert mij dat op de diverse verfblikken verschillende samenstellingen staan vermeld. Bij de ene decoratieve verffabrikant wordt polyvinylacetaat als bindmiddel gebruikt. Bij een ander wordt in water gedispergeerde acrylaathars genoemd. Ook komt de term styreen-acrylaat copolymeer voor. Kunt u ons meer vertellen over deze drie bindmiddelen?
Antwoord:
Voor het fabriceren van decoratieve verfmaterialen worden, afhankelijk van de verffabrikant, een van de drie genoemde bindmiddelen gebruikt. Het kan ook zijn dat een fabrikant met een uitgebreid assortiment meerdere bindmiddelen gebruikt. Zo is het deelwoord ‘acetaat’ afgeleid van azijnzuur. Dit houdt in dat het melkachtige bindmiddel een zurig karakter heeft wat het roesten van ijzer bevordert. Daarom moeten ijzeren delen op de wand worden voorbehandeld. 
Aan de samenstelling van dit bindmiddel zijn ook zogenoemde weekmakers toegevoegd. Omdat deze weekmakers een olieachtig karakter hebben, is deze verf niet geschikt voor alkalische ondergronden. De nog niet afgebonden vrije kalkdelen in deze wand tasten de weekmakers aan, waardoor de verf gaat verzepen. Dat is het schuimen dat uw collega bedoelde. Om dit verzepen te voorkomen, moeten alkalisch reagerende ondergronden met een fluateringsmiddel worden geneutraliseerd. Verf op basis van polyvinylacetaat is niet giftig en met water te verdunnen. Dit materiaal moet vorstvrij worden opgeslagen en het is niet verwerkbaar bij een temperatuur onder de 5 graden Celsius.
Acrylaathars
Wat schilders in de praktijk acrylaathars noemen, wordt in de technische documentatie van een verffabrikant ‘in water gedispergeerde acrylaathars’ genoemd. Het woord ‘gedispergeerd’ betekent dat een vaste stof fijn in een vloeistof is verdeeld. In dit geval lost de acrylaathars niet in water op. Als gevolg van deze samenstelling zijn decoratieve verfmaterialen op basis van in water gedispergeerde acrylaathars met water te verdunnen. Ook het gereedschap is met water schoon te maken. Dit moet echter gebeuren voor dat de verf is aangedroogd.
Omdat het hier, net als bij polyvinylacetaat, om een watergedragen product gaat, moet de verf vorstvrij worden opgeslagen en niet bij een temperatuur onder de 5 graden Celsius worden verwerkt. Oppervlakken die een schilder met acrylaatverf schildert, zijn na twee uur stofdroog en hebben twaalf uur nodig om volledig door te harden. Dit type verf is wasbaar, maar dat kan pas na 20 tot 25 dagen plaatsvinden.
Styreen-acrylaat
Het bindmiddel styreen-acrylaat copolymeer bestaat uit kleine gelijksoortige deeltjes die we ‘moleculen’ noemen. Om de eigenschappen van het oorspronkelijke bindmiddel te verbeteren, is hier een ander bindmiddel met eigen moleculen toegevoegd. In een verf komen daardoor twee verschillende soorten moleculen voor. Om hier één grote molecuul van te maken, worden beide moleculen chemisch met elkaar verbonden. Dit proces wordt copolymeren genoemd.
De bedoeling van het copolymeriseren is om de eigenschappen van het uiteindelijke bindmiddel te verbeteren. Bij een styreen-acrylaatcopolymeer wordt door dit proces de slijtweerstand en de hechting verbeterd. Styreen-acrylaatcopolymeer is evenals polyvinylactaat en acrylaat een watergedragen product. Evenals de twee vorige verven is dit type met water te verdunnen, het moet vorstvrij worden opgeslagen en het mag niet onder de 5 graden Celsius worden verwerkt. Het gereedschap moet worden schoongemaakt voordat de verf is aangedroogd. Dit verftype is na 4 uur handdroog, na 8 dagen doorgedroogd en na 20 dagen wasbaar.