In de Nederlandse onderhoudsmarkt zijn diverse merken die materialen leveren voor goede houtrotreparaties. In bijna alle gevallen gaat dit om vulmiddelen op basis van epoxy. Daarbij is Repair Care de marktleider. Maar merken zoals Renovaid en PolyfillaPro worden ook veel gebruikt. Omdat deze producten bijna allemaal op epoxyhars zijn gebaseerd, zijn de eisen die aan een reparatie worden gesteld ook nagenoeg gelijk. En natuurlijk is de oorzaak van houtrot ook universeel. Eerst de oorzaak van houtrot wegnemen is dan ook een vereiste voor een duurzame reparatie.
Vier factoren
Houtrot ontstaat door een combinatie van factoren. Temperatuur, ondergrond, vochtgehalte en zuurstof. Van deze vier factoren kunnen we er maar één beïnvloeden en dat is het vochtgehalte in de ondergrond, het hout. Dit doen we sinds jaar en dag door het hout te beschermen tegen indringend vocht door het te schilderen. Als de profilering van het geveltimmerwerk goed is en het schilderwerk in goede staat, zal het vochtgehalte in de ondergrond onder de kritische waarde van achttien procent blijven. Dan blijft houtrot uit. Er zijn echter veel externe factoren waardoor schade door overmatig vocht in het hout kan ontstaan. Denk maar eens aan een lekkende goot, mechanische schades, slechte kwaliteit hout of spouwmuurisolatie. Maar de hoofdoorzaak blijft natuurlijk verkeerd of achterstallig onderhoud.
Meerdere reparatieopties
Nadat de oorzaak van houtrot is onderzocht, wordt de beste manier van repareren bepaald. Een paar opties: een pastareparatie, een laminaat of een deelvervanging.
Bij een pastareparatie wordt het aangetaste hout weggefreesd of gezaagd en wordt de schade aan het kozijn volledig gevuld met epoxypasta. Deze methode is het meest geschikt voor kleine reparaties. Nadeel van deze reparatie is de foutgevoeligheid. Omdat er net iets meer dan het aangetaste hout wegfreesd moet worden, is er een redelijke kans dat je een klein stukje mist. Daardoor gaat op termijn de reeds actieve schimmel toch weer verder met het aantasten van het hout.
Belangrijk bij dit soort reparaties is dat je altijd een ‘bakje’ freest, dat wil zeggen dat de reparatiepasta minimaal vijf millimeter haakse hechting op het hout heeft. Dus nooit de pasta gelijkmatig uitsmeren, zoals je bij een plamuur zou doen. Dit geeft verminderde hechting en de pasta heeft dan onvoldoende massa om de werking van het hout te kunnen volgen.
Achttien procent
Na het frezen of zagen stellen we het vochtgehalte vast in de reparatie. Deze mag maximaal achttien procent zijn. Daarna wordt de fixeer aangebracht. Deze dunvloeibare epoxy dringt goed in het hout en zorgt daardoor voor een verbeterde hechting tussen hout en pasta. Belangrijk daarbij is dat de fixeer even tijd krijgt om in te trekken, maar niet te lang omdat de fix en de pasta samen moeten reageren. De fix mag dus niet uitgereageerd zijn en mag ook geen laag of plasjes vormen. Deze zijn zichtbaar door het glimmen van het oppervlak. Nadat de fix een half uur heeft kunnen indringen kun je, indien nodig, de overtollige fix verwijderen met een droge doek. Nu kun je de reparatie opbouwen.
Belangrijk is om de twee componenten rustig en goed te mixen. Dit geldt voor alle merken en daar wordt nog wel eens makkelijk over gedacht. Eerst aanbranden, goed contact maken met de gehele ondergrond en daarna van achteruit de reparatie opbouwen. Goed vol zetten, in model modelleren en afmessen. Nu is de reparatie volledig gevuld zonder luchtinsluiting.
Na het uitharden van de pasta is het belangrijk om de reparatie goed te schuren. Dit is van belang om een goede hechting met het verfsysteem te verkrijgen. Epoxy heeft de eigenschap om tijdens de reactie een vettig laagje aan de oppervlak uit te stoten en daar hecht verf niet goed op. Goed matteren van de reparatie is dus niet alleen belangrijk voor het uiterlijk, maar ook technisch noodzakelijk. Na het matteren kan een verfsysteem opgebouwd worden, uiteraard met een goede grondverf.
Haaks in het hout
De technische spelregels bij lamineren en deelvervanging zijn praktisch hetzelfde als bij een pastareparatie. Voordeel bij deze reparaties is dat het meestal met de Feinzaag gebeurt; daardoor heb je meteen een goede hechting. Doordat je haaks in het hout zaagt verkrijg je automatisch een “bakje”. Ander argument om vaker een laminaat of deelvervanging te doen is dat je veel verder van het probleem kan uitzagen zodat je zeker alle actieve schimmels hebt verwijderd.
Wat nog wel van belang is, is dat je ook het nieuwe hout fixeert op de raakvlakken met de epoxy pasta. De aansluitnaden tussen het oude en het nieuwe hout moeten bij voorkeur overal minimaal een centimeter zijn. De pasta is de bufferzone tussen nieuw en oud hout en vangt de spanning van uitzetting en krimp op. Een vollere laag pasta heeft meer elastische vermogen dan een dun streepje. Dus liever iets meer dan te weinig. Door dit elastisch vermogen van de pasta is het dan ook geen enkel probleem om een andere houtsoort te kiezen voor het lamineren dan de reeds aanwezige houtsoort. Lamineren gebeurt steeds vaker en geeft, zeker met nieuw hardhout een beter eindresultaat.
Door goed en met aandacht te repareren kan de levensduur van houten gevelelementen flink verlengt worden. De schilder heeft door zijn ervaring een goede kijk op het ontstaan van houtrot waardoor de oorzaak weggenomen kan worden en het hout voor lange termijn goed gerepareerd is.
Benieuwd wat Resultaatgericht Samenwerken kan betekenen bij houtrot? Neem dan eens een kijkje in onze Online Bouw Academie.