Ga naar hoofdinhoud

Transitie met Wijers


Iedere productiefase, maatschappij of ander menselijk verschijnsel doorloopt een transformatieproces. Transities zijn maatschappelijke transformatieprocessen die tenminste één generatie beslaan. Auteur Wim Grommen uit Wouw analyseert in het artikel in Hermes dat het heel goed zou kunnen dat we nu aan het eind van de zogenoemde derde industriële revolutie zitten. (klik hier voor het complete artikel)

Op het moment dat Nederland alleen maar bezig lijkt met navelstaren, is het goed even over de grens en in het verleden te kijken. Is de huidige crisis een wetmatigheid? Ik moest plots denken aan een artikel in Hermes, het tijdschrift van de Vlaamse Vereniging voor Leraren Geschiedenis en Cultuurwetenschappen, dat ik onder ogen kreeg. Rode draad: transitie.

Revoluties

De eerste industriële revolutie duurde van circa 1780 tot 1850 en kenmerkte zich door de overgang van kleinschalig handwerk naar gemechaniseerde productie in fabrieken. De tweede industriële revolutie duurde van circa 1870 tot 1930 en kenmerkte zich door de invoering van de lopende band, de vervanging van ijzer door staal en de ontwikkeling van de chemische industrie. De derde industriële revolutie, waarbij onze industriële samenleving veranderde in een dienstensamenleving, begon in circa 1940, is vooral gedreven door (micro)elektronica en informatica, en loopt nu op zijn einde, aldus Grommen.

Problemen

De mensheid wordt momenteel immers geconfronteerd met dezelfde problemen als aan het eind van de tweede industriële revolutie, zoals dalende beursindexen, sterk oplopende werkloosheid, torenhoge schulden van bedrijven en overheden (genoeg om landen bijna failliet te laten gaan of een kabinet ten val te brengen bij een poging het begrotingstekort te dichten) en de slechte financiële posities van banken.

Uitvindingen

Hoog tijd voor de volgende transitie, maar de tekenen zijn ongunstig. Transities worden in gang gezet door uitvindingen en ontdekkingen, dus nieuwe kennis van de mens. Grommen constateert echter dat er momenteel weinig werkelijk nieuwe uitvindingen en ontdekkingen worden gedaan en met de hand op de knip van de overheid wordt innovatie van die kant niet echt gestimuleerd. De kans op een nieuwe industriële revolutie op korte termijn acht hij dan ook niet erg groot.

Oorlogseconomie

Zijn analyse gaat verder. Een stabiele samenleving rust op vijf pijlers: voedsel, gezondheid, kennis, veiligheid en welzijn. De geschiedenis leert dat aan het eind van elke industriële revolutie de pijler welzijn in gevaar komt en ook nu dreigt deze peiler weer om te vallen. Revolutie is het antwoord. Zo leidde de grote werkloosheid aan het einde van de tweede industriële revolutie in veel samenlevingen tot het creëren van een oorlogseconomie.

Europa

Luguber? Allerminst.  Bedenk dat samenlevingen zelf kiezen welke transitie wordt ingezet. Het is te hopen dat dit besef ook in Den Haag is doorgedrongen en dat men daar in staat is over de eigen schaduw heen te stappen en de blik op Europa gericht houdt. Stabiliteit en voedselzekerheid waren immers de twee fundamenten waarop de Europese Unie in eerste instantie is gebouwd. Laten we dat vooral niet vergeten.

Hans Wijers

Maar misschien moet ons eigen politieke systeem eerst zelf wel een transformatie doormaken. In de huidige populistische maatschappij lijkt het gefragmenteerde politieke landschap immers verlammend te werken op draadkrachtige besluitvorming. En juist dat is in deze onzekere tijden meer dan nodig. Een zakenkabinet is zo gek nog niet. En om dan toch dicht bij de eigen sector te blijven, waarom de net afgezwaaide AkzoNobel topman Hans Wijers niet als premier benoemen? Als hij ons door deze moeilijke tijden loodst, mag hij van mij straks nog een lintje hebben. 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.


Meiden ‘snuffelen’ aan bèta en techniek op Girls’ Day

Mewa investeert in AI-gebaseerde lichaamsmeting

‘Bijna helft werkenden redt het niet tot pensioen’

Brandbrief over zero-emissiezones

Helft eigenaren stelt woningonderhoud uit


Naar archief >